معرفی گیاه شیرین بیان
نام گیاه: شیرین بیان نام علمی: Glycyrrhiza glabra نام عمومی: Licorice, Reglis خانواده گیاهی: Fabaceae بخش مورد استفاده: ریزوم
![]() |
نام گیاه: شیرین بیان
نام علمی: Glycyrrhiza glabra
نام عمومی: Licorice, Reglis
خانواده گیاهی: Fabaceae
بخش مورد استفاده: ریزوم
پراکنش جغرافیایی در ایران و جهان
جهان:مجارستان ، یونان ، شرق روسیه ، ترکیه ، سوریه ، قبرس ، عراق ، ترکمنستان ، افغانستان ،پاکستان
ایران: در اکثر نقاط ایران رویش دارد با دو وریته به نام های –var glabra و
–var glandulifera (Waldst & Kit) Boiss از مهمترین مناطق جمع آوری آن استان فارس است.
موارد مصرف:
کاربرد تایید شده:
خلط آور و ضد سرفه
ضد اسپاسم مجاری گوارشی
ضد زخم معده و ضد التهاب
کاربرد غیر رسمی:
ضد میکروب و ضد قارچ
خنثی کننده بعضی سموم کبد
مصرف موضعی در بهبود زخم و بریدگی
اثرات مینرال کورتیکوئید که باعث ترشح بیش از اندازه هورمون آلدسترون می شود
کاربرد سنتی :
بقراط: به عنوان ضد نفخ و خلط آور استفاده کرده است.
در طب چینی برای گلودرد ، مشکلات طحال ، سرفه خشک استفاده شده است.
در طب هندی برای زخم معده ، سردرد ، گلو درد ، مشکلات چشمی ، به صورت موضعی برای زخم و بریدگی استفاده شده است.
مواد موثره:
-تریترپن ساپونین ها: گلیسیریزین و 24-هیدروکسی گلیسیریزین که قدرت شیرین کنندگی آنها 100-50 برابر بیشتر از نیشکر است.
-فلاونوئید ها ))isoliquiritigenin, liquiritigenin, isolicoflavonol:شالکون آن)
-ایزوفلاوون ها : glabren, glabridin,glabrol, 3-hydroxyglabroI, glycyrrhisoflavone
-هیدروکسی کومارین ها : herniarin, umbelliferone, glycycoumarin,licopyranocumarin
-مشتقات کومستان: glycyrol, isoglycyrol, liqcoumarin
-استروئید ها : sterols, beta-sitosterol, stigmasterol
-روغن فرار : anethole, estragole, eugenol,hexanoic acid
فارماکولوژی:
Licoricidin مهار کننده قوی isoPAF(platelet-activating factor) acetyltransferase است که باعث ایجاد اثر ضد التهابی می شود. شیرین بیان مهار کننده 11-beta- hydroxysteroid dehydrogenase در کلیه است که باعث اثر مینرال کورتیکوئیدی می شود. گلیسریزین اثر ضد ترومبین ، خلط آور و تسکین بخش دارد و تحریک کننده تولید اینترفرون گاما است باعث مهار آنزیم های میکروزومال کبدی (Cytochrome P450 3A4) در بدن می شود .
مصرف در بارداری و شیردهی:
نباید مصرف شود.
تداخلات دارویی:
از جمله تداخلات رایج میتوان به تداخل با وارفارین، داروهای ضد فشار خون و دیگوکسین اشاره کرد.
کورتیکو استروئید ها و مسهل ها : مصرف زیاد شیرین بیان باعث تشدید هایپوکالمی می شود.
تداخلات غذایی: ندارد
عوارض ناخواسته:
-مشکلات قلبی
-افزایش فشار خون
-مشکلات کلیوی
-هایپو کالمی
-مشکلات هورمونی در مردان
موارد منع مصرف:
-در بیماران دچار دیابت، فشار خون بالا، نفروپاتی، سیروز ، هپاتیت ، بیماری های کولستاتیک کبدی و افراد مستعد به کمبود پتاسیم از آن استفاده نشود.
-این گیاه با استروئیدها و داروهای ضد بارداری نباید مصرف شود زیرا ویژگی های افزایش فشار خون گیاه را تشدید می کنند.
منابع:
Herbal Remedies (Eyewitness Companions)
PDR for herbal medicine
شناخت گیاهان دارویی معطر ایران تالیف دکتر مظفریان
Stockley's Herbal Medicines Interactions
متداول ترین گیاهان دارویی سنتی ایران تالیف دکتر امین
سایت www.drug.com
سایت www.webmd.com
گرداورنده:
شهریار شهبازی خمس (دانشجوی داروسازی دانشگاه علوم پزشکی گیلان)
دکتر فاطمه یوسف بیک (استادیار فارماکوگنوزی، دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی گیلان)



نظر دهید